De Friese Stabij is, ondanks de kleine populatie, gelukkig een relatief gezond ras. De rasvereniging en de fokkers doen er alles aan om dat zo te houden. Desondanks zien we bepaalde aandoeningen min of meer regelmatig terug. Het fokbeleid is erop gericht om deze zoveel mogelijk te beperken. Dat is nog niet zo eenvoudig want de oorzaak is niet altijd duidelijk en ook niet altijd erfelijk. En we mogen niet te veel honden van de fokkerij uitsluiten, want dan verliezen we erfelijk materiaal. Dat zorgt onvermijdelijk voor een hoger inteeltpercentage, en dat kan weer leiden tot juist méér erfelijke gezondheidsproblemen. We hebben dus een uitdaging!
Hieronder staan in het kort de problemen die bij de Stabijhoun bekend zijn en hoe vaak (of hoe weinig) ze voorkomen in de populatie. Sporadisch worden andere gezondheidsproblemen gemeld waarbij we lang niet altijd kunnen vaststellen of het een geïsoleerd geval betreft of dat het erfelijk bepaald is. Met deze honden mag in ieder geval niet worden gefokt. Een fokker die lijnen wil kruisen waarin hetzelfde probleem aan beide kanten werd gezien, wordt door de fokadviescommissie van de rasvereniging gewezen op het risico.
Heupdysplasie (HD)
Heupdysplasie is een ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten, veroorzaakt door zowel erfelijke factoren als milieufactoren. Symptomen zijn moeite met opstaan en kreupelheid aan de achterhand. HD kan worden vastgesteld door het maken van röntgenfoto’s van de heupgewrichten. Uitslag HD-A is het beste, HD-E het slechtst.
Hoe vaak komt het voor: zo’n 3 à 4 keer per jaar wordt röntgenologisch HD-D bij een Stabij geconstateerd, klinische klachten worden daarbij echter zelden gemeld. HD E wordt zeer zelden vastgesteld. Gemiddeld twee keer per jaar wordt kreupelheid gezien die een operatie nodig maakt.
Elleboogdysplasie (ED)
Elleboogdysplasie is een verzamelnaam voor 3 soorten ontwikkelingsstoornissen aan de ellebooggewrichten, veroorzaakt door zowel erfelijke als milieufactoren. Lijders vertonen kreupelheid aan de voorbenen. ED kan worden vastgesteld door het maken van röntgenfoto’s, dragers kunnen er niet mee herkend worden.
Gemiddeld 7 à 8 keer per jaar wordt ED bij een Stabij gemeld, de honden lopen kreupel en moeten dan veelal geopereerd worden. Er is een goede prognose als er op tijd ingegrepen wordt.
Epilepsie
Bij epilepsie treedt er plotseling een storing in de hersenen op, waarbij een hond de controle verliest over een deel van zijn lichaamsfuncties: de hond valt om, krijgt hevige spierkrampen, kan gaan schuimbekken en urine of ontlasting laten lopen. Er zijn echter ook mildere uitingsvormen. Epilepsie kan erfelijk zijn maar ook veroorzaakt worden door milieufactoren. De erfelijke vorm openbaart zich bij de Stabij meestal rond de twee jaar. Gemiddeld zijn er 4 à 5 meldingen per jaar.
Persisterende Ductus Arteriosus (PDA)
Een hartaandoening die ook wel Ductus Botalli wordt genoemd. Bij de pupcontrole van de dierenarts op de leeftijd van zes à zeven weken is een luid ‘machinekamergeruis’ te horen aan de linkerzijde van het hart. Oorzaak is het niet sluiten van een belangrijk bloedvat rond de geboorte. De oorzaak kan spontaan en geïsoleerd tot één geval zijn, maar ook erfelijk bepaald zijn. Indien niet behandeld, overlijdt de pup uiteindelijk aan hartfalen. Bij tijdig operatief ingrijpen is de prognose uitstekend. PDA wordt in circa 4 nesten per jaar geconstateerd.
Cerebrale Dysfunctie (Neuro)
Neuro is een erfelijk probleem dat enkelvoudig recessief vererft: alleen als beide ouders het defecte gen dragen kunnen er lijders geboren worden. Rond de 6 weken gaan pups afwijkend en dwangmatig gedrag vertonen: steeds dezelfde beweging herhalen, rondjes draaien, achteruit of heen en weer lopen. Lijders hebben een overmatige bewegingsdrang, eten slecht, vermageren sterk en overlijden binnen enkele maanden.
Neuro is in totaal in zes nesten geconstateerd, tegenwoordig worden er, binnen het fokbeleid van de rasvereniging, geen lijders meer geboren.
Von Willebrands Disease, Type I (VWD)
VWD is een bloedstollingsafwijking die in drie types voorkomt. Bij de Stabij is Type I geconstateerd, de meest milde vorm. Hierbij is er een verminderde aanmaak van een bepaalde stollingsfactor waardoor honden een verlengde bloedtijd kunnen laten zien. Eigenaren merken vaak niets aan hun hond. Dragers lopen weinig tot geen risico, maar lijders kunnen bij grotere verwondingen en operaties problemen krijgen. Klinische klachten worden zelden gemeld.
Aseptische Meningitis ofwel SRMA
Steroid Responsive Meningitis Arteritis (SRMA) is een erfelijke vorm van hersenvliesontsteking. Het is een auto-immuunziekte die zich meestal tussen acht en achttien maanden openbaart. De hond krijgt plotseling hevige pijn bij beweging van nek en rug en het gaat vaak gepaard met hoge koorts en lusteloosheid. Diagnose wordt gesteld d.m.v. ruggenmergpunctie. Behandeling bestaat uit langdurig gebruik van hoog geconcentreerde corticosteroïden. Indien op tijd behandeld is er een goede prognose maar terugvallen zijn mogelijk en chronische problemen worden ook gezien.
Er worden gemiddeld drie gevallen per jaar gemeld.
Onderzoek en registratie gezondheid
Gezondheidsproblemen worden geregistreerd in de database ZooEasy. De volledigheid is afhankelijk van meldingen van eigenaren en fokkers. Alle Stabijhouneigenaren die lid zijn van de rasvereniging krijgen voorafgaand aan de fokkersdag, als de honden één tot anderhalf jaar oud zijn, een gezondheidsenquête.
De vereniging hamert op het melden van problemen. Indien een trend wordt gesignaleerd, wordt daar fokbeleid op ontwikkeld. Dat fokbeleid wordt strikt gehanteerd en op basis van ervaringen, onderzoeken en nieuwe inzichten voortdurend bijgesteld.
